Author Archives: Johan Vergonet

Energiecoöperatie Zevenster Zonnestroom – twee nieuwe initiatieven!

Category : Informatie

Onze energiecoöperatie (burgerinitiatief) heeft vanaf 2016 drie gezamenlijke zon-op-dak- projecten geïnitieerd. Momenteel is er wederom een mooie kans om aan te sluiten bij een (volgend) collectief zon-op-dak initiatief van de Zuidhorner coöperatie.

Er zijn twee projecten waaraan u kunt meedoen. Als inwoner van dorpen met postcodes rond Aduard kunt u profiteren van de opbrengst van zonnepanelen die op de rijhal ‘Osseweide’ van de Fam. Kingma aan de Friesestraatweg worden geplaatst.

Bent u inwoner van dorpen met postcodes rond Noordhorn, dan kunt u meedoen in een project op het dak van loonbedrijf/kraanverhuur Berend Ridder aan de Industrieweg.

Voor beide projecten is een Subsidie Collectieve Energieopwekking (SCE) aangevraagd, wat er mede voor zorgt dat het 15-jaars rendement op ca. 7,5% is berekend. Dus door mee te doen met ‘groene’ stroomopwekking krijgt u ook nog een prima rendement. U kunt meedoen vanaf eenmalig € 325,- (per zonnepaneel) of een veelvoud ervan, wanneer u dus woont ergens van globaal Grijpskerk tot en met Reitdiep en Hoogkerk. Bij deelname wordt u lid van de coöperatie. Meld u nu aan op info@zevensterzonnestroom.nl


Geen geld voor afgedankt zonnepanelen

Category : Informatie

Er is geen geld gereserveerd voor ‘hoogwaardige verwerking’ van afgedankte zonnepanelen. Dat schrijft staatssecretaris Vivianne Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat in antwoord op Kamervragen. Toch ziet ze geen aanleiding om actie te ondernemen.

Milieutijdbom

Tweede Kamerleden hadden vragen gesteld naar aanleiding van het fragment ’80 miljoen zonnepanelen in 2024 zijn een tikkende milieutijdbom’ in een uitzending van Nieuwsuur op 5 december 2021. In de brief die de staatssecretaris gisteren, dinsdag 24 januari, naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, geeft ze toe: ‘De financiering van een hoogwaardige verwerking van vrijkomende afgedankte zonnepanelen in de toekomst is niet op orde.’

13 eurocent

Inzameling en verwerking van zonnepanelen valt onder de producentenverantwoordelijkheid en ligt op het bordje van producentorganisatie Stichting OPEN (Organisatie Producentenverantwoordelijkheid E-waste Nederland). Die vraagt, zo blijkt uit de Kamerbrief die de staatssecretaris afgelopen dinsdag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, een afvalbeheerbijdrage van slechts 13 eurocent per zonnepaneel.

Spaarpot

Dat bedrag is ‘niet gericht op de financiering van toekomstige kosten’, aldus Heijnen. De afvalbeheerbijdrage wordt gebruikt om ‘in het actuele boekjaar’ zonnepanelen in te zamelen en te verwerken. De staatssecretaris schrijft verder: ‘De huidige inzamel- en verwerkingskosten zijn momenteel laag omdat er nog zeer weinig afgedankte zonnepanelen retour komen.’ Dit wijst erop dat de afvalbeheerbijdrage niet volstaat om een spaarpot aan te leggen, zodat er voldoende geld is op het moment dat verwerking noodzakelijk is.

Oude voorraad

Op de vraag van de Kamer hoe het dan wel moet, wijst de staatssecretaris naar de producenten, in casu

Stichting OPEN. Die zou denken aan een ‘verwijderingsfonds om de nieuwe én oude voorraad geïnstalleerde zonnepanelen te kunnen verwerken’. Wat hiervoor de beste aanpak is en welke eisen daarvoor gelden, is volgens Heijnen de verantwoordelijkheid van Stichting OPEN. Ze gaat ervanuit dat Stichting OPEN de Belgische aanpak daarin meeneemt. In België is de afvalbeheerbijdrage 2 euro per zonnepaneel, waarmee wél een spaarpot kan worden aangelegd. Zelf zal de staatssecretaris geen actie ondernemen, zo blijkt uit de brief.

Grote volumes

Overigens gebruiken België en Nederland op dit moment dezelfde verwerkingslocatie. Er zijn volgens Heijnen te weinig afgedankte zonnepanelen voor een hoogwaardige verwerking. Daarvoor zou volgens Stichting OPEN minstens 10.000 ton per jaar nodig zijn. Pas na 2030 worden grote volumes afgedankte zonnepanelen verwacht. Dat zou nog voldoende tijd bieden om hoogwaardige verwerking te organiseren. De staatssecretaris zegt hierover regelmatig contact te hebben met Stichting OPEN. Volgens Heijnen kunnen gemeenten bijdragen aan verwerking door zonnepanelen van consumenten in te nemen op hun milieustraten.

bron: Harry Perree / Binnenlandsbestuur


Energie van ons: Groenste stroom van Nederland

Category : Informatie

Jaarlijks onderzoek van Consumentenbond

Yes, voor het vierde jaar op rij staan we op nummer 1 in de stroomranking! Energie VanOns scoort ook in 2021 de maximale score van 10. De Consumentenbond, Natuur & Milieu en Wise onderzoeken elk jaar de duurzaamheid van stroomleveranciers en zet ons in 2021 opnieuw op een gedeelde eerste plaats. We zijn ontzettend trots op deze mooie uitslag.

Een duurzaam leven begint met lokale groene stroom

We zijn waanzinnig blij met onze score. Onze groene stroom komt van onze eigen bronnen: lokale opwekprojecten, voor het overgrote deel van kleinschalige energiecoöperaties. Zo weten we zeker dat onze stroom donkergroen is én bovendien omarmd wordt door de plaatselijke bewoners. Geen ongewenst zonnepark in de achtertuin, maar projecten waar een dorp of streek zelf voor kiest. Directeur Jaap Hoeksema: “Lokaal kopen wordt steeds belangrijker.  Jouw streek, jouw stroom.

Zevenster Zonnestroom  in Zuidhorn
Als nieuwe klanten zich aanmelden met de coöperatienaam Zevenster Zonnestroom (kunnen ze in het digitale proces aangeven) krijgt deze vereniging ook nog een kleine fee! 

Niet eens veel duurder dan grijze stroom
Een eenvoudige manier om de CO₂-uitstoot te reduceren, is door stroom af te nemen die afkomstig is uit duurzame energiebronnen. Door te kiezen voor een energieleverancier die volledig groene stroom levert verbeter je direct je CO₂-voetafdruk. Een bijkomend voordeel is dat groene stroom niet eens veel duurder is dan grijze stroom. Daarnaast hoef je niet direct grote investeringen te doen om je eigen energie te produceren.

Heel Nederland kiest bewust voor groen
We zijn jaren geleden in het noorden gestart, maar hebben inmiddels klanten én bronnen in alle windstreken van Nederland. In 2021 zagen we het aantal klanten van buiten Groningen, Friesland en Drenthe niet alleen stijgen, maar daadwerkelijk verdubbelen. Die klanten lijken ook nog eens heel bewust voor lokale groene stroom te kiezen. Het aantal opzeggingen ligt bij Energie VanOns namelijk mijlenver onder het voor energiebedrijven gebruikelijke percentage. Dat onze klanten graag klant blijven; daar zijn we pas echt trots op! https://energie.vanons.org/


Top 7 innovaties van zonnepanelen

Category : Informatie

flexibel, doorzichtig en verwerkt in kleren

Hoewel we bij een zonnepaneel al snel denken aan een rechthoekig donker tablet, komt er dankzij het harde werk van wetenschappers en ondernemers steeds meer diversiteit in de zonnepanelen. Ze zijn er nu in alle vormen en met een heleboel nieuwe eigenschappen, waardoor je ze op meer plekken kan toepassen. Een lijstje met de nieuwste soorten zonnepanelen.

Dubbelzijdige zonnepanelen

Het klinkt logisch: is het niet zonde dat zonnepanelen maar aan één kant zonne-energie opvangen? Daardoor moet je ze altijd plat leggen en kunnen ze niet de hele dag het meeste uit de koperen knaap in de lucht halen. Niet gek dus dat tweezijdige zonnepanelen een soort heilige graal zijn in de wereld van groene stroom. Vorig jaar vertelde Solliance dat er nu panelen bestaan die aan beide kanten dezelfde opbrengst hebben. Een veelbelovende techniek voor de toekomst dus.

Oprolbare zonnepanelen

Als je gaat kamperen is het handig om duurzame stroom op te wekken. Met een oprolbaar paneel past de stroomvoorziening in de auto, caravan of vouwwagen en zorg je op de camping toch voor groene energie. De techniek voor oprolbare zonnepanelen is inmiddels, na jaren van ontwikkeling, ver genoeg voor toepassingen. De Nederlandse volleyballer Jelle Hilarius heeft een bedrijf dat uitrolbare zonnepanelen voor sportvelden levert. Als de velden niet gebruikt worden kunnen ze stroom opwekken; een voetbalveld is genoeg voor 85 huizen. De flexibiliteit zorgt ervoor dat je zonnepanelen op meer plekken toe kan passen.

Kristallen zonnepanelen

De bekende zonnepanelen bestaan uit silicium; hetzelfde materiaal waar chips van worden gemaakt. Dit materiaal is goedkoop en kan inmiddels massaal geproduceerd worden, maar het heeft ook nadelen; het is bijvoorbeeld rigide waardoor flexibele zonnepanelen maken duur en ingewikkeld is. Perovskiet, een kristalsoort die net als silicium zon kan omzetten in stroom, is een veelbelovend alternatief. Vooralsnog is het duurder dan silicium, maar als de kinderziektes (zoals de kwetsbaarheid van de kristallen) opgelost worden zijn de beloften groot: eenvoudige goedkope productie van hele grote oppervlakten, die bovendien transparant en flexibel kunnen zijn. Daarover gesproken:

Doorzichtige zonnepanelen

Ramen zijn fijn – onmisbaar zelfs, voor daglicht en om van uitzicht te genieten. Maar wat nou als je een deel van het daglicht kan gebruiken voor groene stroom. Dan zijn de grote kantoortorens plotseling zelfvoorzienend, omdat de honderden raampjes allemaal energie opwekken. Er lopen verschillende proeven en er zijn startups die (semi)transparante zonnepanelen aanbieden. Deze techniek kan de energiehuishouding van hoogbouw totaal veranderen. Het nadeel: een deel van het licht valt weg, waardoor je altijd ‘getinte’ ruiten hebt – en dat vindt niet iedereen fijn.

Zonnepanelen in textiel

Lastig hoor, om op vakantie in je tentje altijd een powerbank mee te nemen. Gelukkig is het Nederlandse onderzoekers gelukt om zonnepanelen in textiel te weven. De Saxion-hogeschool denkt dat ponchos, tentdoeken, gordijnen en schorten zo een bron van energie kunnen worden. Het nadeel van deze techniek? Een flexibele zonnecel heeft een mindere opbrengst. Maar dat is geen probleem als je de hele dag een poncho draagt en daarmee je telefoon, smart watch of andere elektronica oplaadt.

Zonnepanelen als kunstwerk

De kritiek op ‘zonneweides’, weilanden vol zonnepanelen, klinkt de laatste tijd luider. Het is landschapsvervuiling en neemt schaarse landbouwgrond in beslag, die we beter elders kunnen gebruiken. Gelukkig zijn er groeiende groepen ontwerpers, kunstenaars en architecten die proberen de monotomie van saaie zwarte oppervlakken te doorbreken. Onlangs presenteerde een Indiaas architectenbureau bijvoorbeeld een fraaie berg gemaakt van zonnepanelen. Deze ziet er imposant uit en wekt ondertussen genoeg stroom op om een groot festival van stroom te voorzien.

Drijvende zonnepanelen

Misschien is dit geen innovatie van de zonnecel zelf, maar het is wel een doorbraak voor de mogelijke locaties van zonnecellen. Leg panelen op een vlot en je hebt een drijvend zonnepaneel dat je neer kan leggen op de vele waters die Nederland rijk is. En hoewel ook deze ontwikkeling kritiek oproept, proberen dappere pioniers nu ook de Noordzee te trosteren, door stormbestendige drijvende zonneboerderijen te bouwen. Als dat uiteindelijk goed genoeg werkt zou dat veel betekenen voor de energiehuishouding van Nederland, bijvoorbeeld omdat je tussen de windparken in zonnepanelen neer kan leggen.

Bron: https://www.change.inc/energie/zonnepanelen-innovatie-36211


‘Stop met zonneparken en leg zonnepanelen op daken’

Category : Informatie

Daarvoor pleit Wouter Veldhuis, Rijksadviseur voor de fysieke leefomgeving.

Stop met het bouwen van zonneparken en zet in op zonnepanelen op daken. Daarvoor pleit Wouter Veldhuis, Rijksadviseur voor de fysieke leefomgeving. Op slechts tien procent van de bedrijfsdaken in Nederland liggen nu zonnepanelen.

“Het afgelopen jaar kwamen er zestig zonneparken bij, en de komende jaren nog eens vierhonderd. Je hebt het dan over 28 vierkante kilometer extra zonnepark, de grootte van een stad als Leiden. Dat moeten we niet willen.”

Rijksadviseur Veldhuis is in januari voor vier jaar aangesteld. Hij mag gevraagd en ongevraagd advies geven aan de regering. “Miljarden euro’s subsidie gaan naar de zonneparken. Dat moet zo snel mogelijk naar de daken”, zegt hij.

Ook hoogleraar energietransitie Jan Rotmans pleit daarvoor. Door de hoge subsidies is het volgens hem begrijpelijk dat boeren voor een zonnepark kiezen. “Een boer verdient al gauw zo’n vijfduizend euro per jaar aan één hectare grond met panelen. Dat verdient een stuk beter dan een weiland met gras.”

Klimaatdoelstelling

Verandering is nodig, want vooralsnog gebeurt er nog maar weinig op de daken, ziet Rotmans. “Bedrijfsdaken, woningdaken: ze zijn nog nauwelijks bedekt met panelen. En wat doen we: we gooien ze massaal in de weilanden. Daarbij verdienen op dit moment vooral buitenlandse investeerders aan die zonneparken. Heel onwenselijk allemaal.”

Volgens Rotmans is er in Nederland 2,5 miljard vierkante meter hard oppervlak. Hij noemt bedrijfsdaken, woningdaken en bijvoorbeeld ook de haven van Rotterdam. De hoogleraar betoogt dat met slechts de helft van die 2,5 miljard vierkante meter hard oppervlak Nederland de klimaatdoelstelling kan halen.

De zonneparken zijn bovendien vaak niet goed voor de biodiversiteit, zegt Friso van der Zee, ecoloog van de Universiteit Wageningen. Hij deed onderzoek naar de biodiversiteit in 25 zonneparken en slechts drie voldeden aan de maatstaven.

Van der Zee ziet dat de beheerders van de parken te weinig aandacht besteden aan het onderhoud. Daarnaast staan de panelen vaak te dicht bij elkaar. “Ik vind geld verdienen prima, maar ik zou graag een betere balans zien tussen geld verdienen en biodiversiteit.”

Geen wettelijke mogelijkheden

Ook in Amersfoort wordt binnenkort een groot zonnepark in een weiland gebouwd. Volgens wethouder Duurzaamheid Astrid Janssen is er geen andere keuze. “Ook in onze gemeente liggen maar op weinig daken panelen, een doorn in m’n oog. Ik heb helaas geen wettelijke mogelijkheden om de eigenaren te dwingen. Dat is heel frustrerend en eigenlijk niet uit te leggen aan de bewoners van Amersfoort.”

Een wetswijziging waarmee gemeenten dakeigenaren wel kunnen dwingen om panelen te plaatsen, komt eraan. De verwachting is echter dat die nog zeker een jaar duurt. “Ondertussen bouwen we elk jaar ongeveer drie miljoen vierkante meter nieuw industriedak”, zegt Rotmans. “En daar ligt dan weer nauwelijks een paneel op.”

Bron NOS


Tweede Kamer verklaart afbouw salderingsregeling zonnepanelen definitief controversieel

Category : Informatie

Daarmee wordt de wet in de Tweede Kamer pas na de verkiezingen behandeld

De Tweede Kamer heeft het wetsvoorstel voor de afbouw van de salderingsregeling voor zonnepanelen definitief controversieel verklaard. Daarmee wordt de wet in de Tweede Kamer pas na de verkiezingen behandeld.

De Vaste Kamercommissie voor Economische Zaken & Klimaat besloot eind januari al om de Tweede Kamer te vragen het wetsvoorstel controversieel te verklaren. In de plenaire vergadering van de Tweede Kamer is deze week de definitieve lijst van controversiële onderwerpen vastgesteld door Kamervoorzitter Arib. Op die lijst staat ook het wetsvoorstel van het ministerie van Economische Zaken & Klimaat voor de afbouw van de salderingsregeling.

Afbouw mogelijk uitgesteld
Uit navraag van de redactie van Solar Magazine werd daarbij duidelijk dat de afbouw van de salderingsregeling door deze ontwikkeling mogelijk uitgesteld moet worden. ​​Om in de praktijk daadwerkelijk op 1 januari 2023 met de afbouw van de salderingsregeling te kunnen starten, moeten zowel de netbeheerders als de energiebedrijven diverse voorbereidingen treffen. Zo moeten de netbeheerders ervoor zorgen dat alle kleinverbruikers een meetinrichting hebben die de afname en invoeding van elektriciteit op het net apart kan meten.

Voor 1 januari 2023 moeten alle kleinverbruikers daarom een aanbod van hun netbeheerder hebben gekregen om een geschikte meter te laten installeren die aan de verplichting voldoet dat afname en invoeding apart kunnen worden gemeten. De energiebedrijven wacht minstens een even lastige klus, want zij moeten onder meer hun facturatiesystemen op orde brengen.

Teleurgesteld en onnodig
De Nederlandse netbeheerders stelden het in een reactie onnodig en jammer te vinden dat de Tweede Kamer het wetsvoorstel voor de afbouw van de saldering pas na de verkiezingen wil behandelen. ‘Voor consumenten en marktpartijen die aan de slag willen met zonnepanelen brengt dit uitstel nu weer onzekerheid met zich mee’, aldus de netbeheerders.

Ook branchevereniging Holland Solar stelde teleurgesteld te zijn. ‘Dat dit dossier – met alle risico’s van dien – over de verkiezingen heen wordt getild, is ontzettend jammer. Wij zijn nog altijd voorstander van het wetsvoorstel en hopen dat de “nieuwe” Tweede Kamer het straks alsnog aanneemt.’

Bron Solar Magazine


Besluit vraag en antwoorden teruggave btw zonnepanelen

Category : Informatie

‘Belastingdienst hanteert wet strikt’

Het ministerie van Financiën heeft het beleidsbesluit ‘Btw-heffing en toepassing KOR bij zonnepanelen’ gepubliceerd. Het verschaft extra duidelijkheid over btw-teruggave voor particulieren die zonnepanelen kopen.

Met de publicatie van het beleidsbesluit is het begin 2020 door de Rijksoverheid gepubliceerde overzicht met de meestgestelde vragen en antwoorden over de btw-heffing bij particulieren met zonnepanelen per direct komen te vervallen.

15 procent maatwerk
Ondanks dat het beleidsbesluit een meer officiële status kent dan de meestgestelde vragen en antwoorden, is er in de praktijk volgens mr. Romano Hagen van De Centrale BTW Teruggave van wijzigingen nauwelijks sprake. ‘Met het beleidsbesluit heeft de staatssecretaris van Financiën in feite bekrachtigd wat afgelopen kalenderjaar al duidelijk is geworden: btw terugvragen is bij de aanschaf van zonnepanelen nog altijd goed mogelijk, maar het achteraf corrigeren van fouten in de teruggaveconstructie is níet mogelijk. Ons inziens bestaat voor nagenoeg iedere afwijkende btw-situatie een oplossing, maar die dient te allen tijde al vóór de installatie uitgevoerd te zijn.’

Bij de vele duizenden btw-teruggaven die Hagen afgelopen kalenderjaar met zijn bedrijf heeft uitgevoerd, is volgens de ondernemer duidelijk geworden dat door de invoering van de nieuwe kleineondernemersregeling (KOR) de btw-teruggave per 1 januari 2020 daadwerkelijk een stuk complexer is geworden. ‘De teruggave op btw is dus niet veranderd, want nog steeds kan de volledige btw teruggevraagd worden. Ook dient nog steeds btw over de opgewekte energie te worden afgedragen (red. via het forfait). Daarbij is in zo’n 15 procent van de situaties maatwerk nodig om de btw-teruggave vlekkeloos te laten verlopen. De bekendste voorbeelden waarbij problemen ontstaan zijn een consument die al eerder zonnepanelen heeft gekocht en zijn pv-systeem wil uitbreiden of een consument die gaat verhuizen naar een andere woning waar hij net als bij zijn oude huis zonnepanelen wil plaatsen.’

Bron en hele artikel op Solarmagazine


Aanpassing postcoderoosregeling zonnepanelen biedt perspectief

Category : Informatie

In 2014 is de ‘Regeling Verlaagd Tarief’ (in de volksmond de ‘postcoderoos’) geïntroduceerd om de realisatie van kleinschalige coöperatieve zon- en windprojecten te stimuleren. De postcoderoosregeling is erg complex in de uitvoering en daarnaast zorgt de directe koppeling aan het energiebelastingstelsel voor te veel financiële onzekerheid. Een grondige herziening van de regeling per 1 april 2021 gaat hier waarschijnlijk verandering in brengen. Wij leggen uit wat dit betekent.

De potentie van ‘zon op dak’ is enorm. In de verschillende Regionale Energie Strategieën heeft ‘zon op dak’ dan ook een prominente rol gekregen. Om de investering in zonnepanelen rendabel te maken, kunnen kleinverbruikers gebruik maken van de salderingsregeling en grootverbruikers kunnen een beroep doen op de SDE++ subsidieregeling. VvE’s en energiecoöperaties kunnen naast de hiervoor genoemde modellen ook gebruik maken van de postcoderoosregeling.

Bron en hele artikel op Overmorgen


PBL: nieuwe subsidie voor postcoderoos met zonnepanelen verhoogd

Category : Informatie

naar 12,1 en 14,6 eurocent per kilowattuur

Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft het eindadvies voor de postcoderoossubsidie gepresenteerd. De subsidiebedragen voor de opvolger van de postcoderoosregeling zijn fors naar boven bijgesteld.

Het voorgestelde subsidietarief voor zonnepanelen in de categorie 60 kilowattpiek op een kleinverbruikersaansluiting gaat ten opzichte van het conceptadvies met 38 procent omhoog van 10,6 naar 14,6 eurocent per kilowattuur. Voor een grootverbruikersaansluiting gaat het subsidietarief ten opzichte van het conceptadvies met 14 procent omhoog van 10,6 naar 12,1 eurocent per kilowattuur.

Bezwaren tegen conceptadvies
Minister Wiebes bevestigde op Prinsjesdag de postcoderoosregeling voor zonnepanelen in 2021 definitief te vervangen door een nieuwe subsidieregeling. Energiecoöperaties en Verenigingen van Eigenaren (VvE’s) kunnen straks subsidie aanvragen voor pv-systemen van 15 tot 300 kilowattpiek.

Naar aanleiding van het conceptadvies van het PBL luidden diverse energiecoöperaties de noodklok, omdat de subsidiebedragen volgens hen te laag waren. Ook koepelorganisatie EnergieSamen uitte tegenover de redactie van Solar Magazine haar onvrede en stelde te vrezen voor een stilstand.

Ruim 40 belanghebbenden hebben uiteindelijk richting het PBL gereageerd op het verzoek om terugkoppeling op het conceptadvies. De ontvangen reacties zijn verwerkt in het ‘Eindadvies Postcoderoossubsidieregeling’. Minister Wiebes neemt uiteindelijk het definitieve besluit over de hoogte van de subsidiebedragen.

Geadviseerde subsidiebedrag was te laag
‘Uit de marktconsultatie kwam voor pv een consistent beeld: het in het conceptadvies voorgestelde netto subsidiebedrag (basisbedrag minus correctiebedrag) is lager dan het voordeel uit de (huidige) postcoderoosregeling en daarmee ongunstiger voor energiecoöperaties’, schrijft het PBL in zijn eindadvies. ‘Door insprekers is uitgebreid beargumenteerd waarom het basisbedrag hoger zou moeten zijn, en deze informatie is voor dit eindadvies verwerkt.’

Basisbedragen
Onderstaande tabel toont de door het PBL in het eindadvies voorgestelde basisbedragen waarvoor postcoderoosontwikkelaars in 2021 in aanmerking kunnen komen. Voor zonnepanelen is gebruikgemaakt van 2 referentiesystemen: een 60-kilowattpiek-systeem op een bestaande kleinverbruikersaansluiting en een 150-kilowattpiek-systeem op een bestaande grootverbruikersaansluiting.

bron/hele artikel op Solarmagazine